Choroba depresyjno-maniakalna, zwana także Chorobą Afektywną Dwubiegunową (ChAD), jest jedną z najstarszych chorób znanych człowiekowi.

Jest to choroba bardzo ciężka i wyniszczająca dla samego chorego, ale i dla bliskich. Charakteryzuje się przeplatanymi mieszanymi skrajnymi uczuciami, od depresji, czyli całkowitego spadku i utraty energii, do euforii, kiedy chorego przepełnia nadmiar energii.

Rozpoznanie choroby następuję w momencie wykrycia u pacjenta:

• szybko zmieniającego się nastroju (epizod afektywny mieszany, zmiana nastroju z dnia na dzień, bądź z godziny na godzinę),
• manii (drażliwy lub podwyższony nastrój, podatność na nagłą frustrację),
• hipomanii (słabsze objawy manii).

Jednak niestety często chory nie zgłasza się do lekarza lub jest postrzegany jako wariat lub osoba, która nie potrafi się dostosować.

Z racji dwubiegunowości, przebieg podzielić można na dwie fazy:

1. Faza maniakalna

Jej objawy przypominają objawy spowodowane silnym środkiem psychoaktywnym jak np. amfetamina. Zalicza się do nich nadaktywność, bezsenność, nieumiejętność skupienia myśli, gadatliwość, przechwalanie się i nadmierna wiara w swoje umiejętności. Chory na ogól nie liczy się z pieniędzmi, jest bardzo towarzyski, posiada słomiany zapał, a radość potrafi w jednej chwili przemienić w gniew czy agresję. Często pojawiają się u niego urojenia prześladowcze.

Faza maniakalna może objawić się po kilku latach od fazy depresyjnej, a nieleczona może trwać do 4 miesięcy.

2. Faza depresyjna

Chory przestaje odczuwać przyjemność, świat wydaje się dla niego szary i ponury. Staje się otępiały, traci wszelkie zainteresowanie, nie potrafi się skupić czy wyjść z inicjatywą. Nie potrafi znaleźć dla siebie miejsca, często płacze, skarży się na bóle i brak apetytu, czasem popada w stan katatonii. Jest to faza, kiedy chory miewa silne i częste myśli samobójcze, i nie zależy tego lekceważyć. Przebieg fazy depresyjnej w ChAD jest dużo bardziej cięższy niż przy depresji. Zwykle w/w faza pojawia się jako pierwsza i nieleczona trwa około pół roku.

Możliwe jest też wystąpienie hypomanii, czyli łagodniejszego stanu fazy maniakalnej.

Jak leczyć psychozę depresyjno – maniakalną?

Leczenie ChAD trwa całe życie. Zwykle pacjent przechodzi leczenie lekami zwanymi stabilizatorami nastroju. Poprawę nastroju chorego zauważyć można już po kilku tygodniach zażywania takiego stabilizatora. Działanie leku może mieć też niestety skutki uboczne, jak tycie czy wypadanie włosów. Warto również zaznaczyć, że leki te należy brać regularnie, aby przynosiły efekty.

Do jednych z najskuteczniejszych i najczęstych form leczenia należy leczenie litem (węglan litu jako lek normotymiczny), który jest pierwszy lekiem zastosowanym do leczenia choroby psychicznej. Stosuje się również leki przecidpadaczkowe (karbamazepina i kwas walproinowy), przeciwpsychotyczne (w początkowym stadium choroby), benzodiazepiny (które tłumią podniecenie).

Oprócz metod farmakologicznych stosuje się również terapię elektrowstrząsową, po której u 80% chorych zauważa się poprawę nastroju.

Chory na psychozę depresyjno-maniakalną w ciągu swego życia przechodzi kilka faz choroby. Około 15% z nich popełnia samobójstwo, jednak pozostała część, lecząc się regularnie, jest w stanie żyć normalnie w społeczeństwie.