Cechy i warunki, które powinien spełniać lokal mieszkalny, są ściśle określone przepisami i pozwalają na odróżnienie lokalu mieszkalnego od innego typu „lokali”. Lokal mieszkalny służy do zaspokajania potrzeb bytowych. Czy możliwe jest jednak wynajęcie lokalu niemieszkalnego na cele mieszkalne?

W lokalach niemieszkalnych zwykle prowadzona jest działalność usługowa, handlowa lub magazynowa. Zarówno lokal mieszkalny, jak i niemieszkalny definiowane są jako jedno lub kilka pomieszczeń, oddzielonych trwałymi ścianami, które znajdują się w obrębie jednego budynku. Pomieszczenia użytkowe i mieszkalne różni więc głównie cel, w jakim są wykorzystywane, muszą też odpowiadać określonym warunkom technicznym.

Zdarza się, że lokal niemieszkalny spełnia funkcje mieszkaniowe i jego właściciel podejmuje się wynajmowania go na cele mieszkalne. Przykładem może być budynek, który w przeszłości pełnił funkcję hotelu, obecnie natomiast znajdują się w nim lokale niemieszkalne, które składają się z pokoi, wyposażonych kuchni i łazienek z toaletą. Właścicielem obiektu jest spółka będąca czynnym podatnikiem podatku VAT i wynajmuje obiekt innemu podmiotowi gospodarczemu. Wynajmujący zapewnia wyposażenie pomieszczeń, ale nie świadczy żadnych usług dodatkowych, takich jak np. usługi gastronomiczne, recepcja czy sprzątanie. Najemca z kolei przeznacza lokal dla swoich pracowników, którzy w nim mieszkają i opłaca miesięczny czynsz najmu, którego wysokość liczona jest od osoby.

W opisanej sytuacji, gdy nieruchomość wynajmowana jest podmiotowi, który następnie udostępnia pomieszczenia będące przedmiotem najmu swoim pracownikom, zastosowana powinna być podstawowa stawka podatku VAT w wysokości 23 procent. Nie ma możliwości zastosowania stawki preferencyjnej w wysokości 8 procent, która przeznaczona jest dla usług związanych z zakwaterowaniem, ponieważ właściciel obiektu świadczy w tym przypadku typowe usługi najmu, nie zaś usługi zakwaterowania. Nie ma tutaj również możliwości zastosowania zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT, ponieważ wynajmowane są lokale o charakterze niemieszkalnym, a zawarta z najemcą umowa nie określa, że mogą one być wykorzystywane jedynie w celach mieszkaniowych.

Należy mieć na uwadze, że zgodnie z obowiązującym prawem, zamieszkiwanie pomieszczeń niemieszkalnych może podlegać karze grzywny. Wykorzystywanie pomieszczeń niezgodnie z ich przeznaczeniem oznacza naruszenie przepisów prawa budowlanego, nawet w sytuacji, gdy pomieszczenia te są odpowiednio wyposażone i pozwalają na komfortowe zamieszkiwanie w nich. Za odpowiednie użytkowanie lokalu odpowiedzialność ponosi jego właściciel lub zarządca i to do nich należy obowiązek zgłoszenia do odpowiednich instytucji zmiany charakteru wykorzystania obiektu budowlanego. Powinno to nastąpić jeszcze zanim lokal niemieszkalny zacznie być wykorzystywany do celów mieszkaniowych.